بصیرت،درس مهم عاشورا برای منتظران
عاشورا و مهدویت امام شناسی و عاشورا تاثیر حماسه حسینی در مکتب تشیع
کسانی ندای حسین را لبیک میگویند و میتوانند «فَیَا لَیْتَنِی
کُنْتُ مَعَکُمْ فَأَفُوزَ مَعَکُم»[1] را آرزو کنند، که امروز در صحنه
باشند. «کُلّ یَوْمٍ عاشُورا»؛ هر روز عاشوراست و هر روز، صفبندی حق و
باطل؛ در گفته ها، نوشته ها و رفتارها، ... . همه و همه؛ چه خوب و چه بد،
هر دو خریدارانی دارند. دنیا مزرعه است و محل تجارت و کسانی به فوز و سعادت
میرسند که خوب زندگی کنند. «کَما تَعیشُونَ، تَمُوتُون»[2]؛ هر گونه که
زندگی میکنیم، آن گونه خواهیم مُرد! خوبان، خوب میمیرند و بدان، بد.
کسی
با حسین است که در عاشورای انتخاب، خوب انتخاب کند حتی اگر به اشتباه یا
هر دلیلی در خیمة بدی باشد؛ «حُرّ» وار توبه کند و به امیر و سردار خوبی ها
ملحق شود. در برابر جذبه ها و مظاهرِ فریبنده پُست و مقام و شهوات و ...
مستحکم باشد. هیچ به ظاهر امانی را بر «امانِ حسین» ترجیح ندهد. حق شناس و
حق گرا باشد. وظیفه خود را بشناسد و در عمل به وظیفه خللی به خود راه ندهد.
امروز،
بی طرفی و غافل از خود و زمان خود بودن، حسینی بودن و مهدوی بودن نیست. در
این میان وظیفه اندیشمندان، محققان و مبلّغان و تمام مشتاقان فرهنگ حسینی
است که زمینه سازان ظهور فرزندش باشند. باید «حسینی» زیست و «مهدوی» قیام
کرد، بیآنکه خسته شد.
الدُّعَاةُ إِلَى دِینِ اللَّهِ سِرّاً وَ جَهْرا[3]
از
درسهای مهم عاشورا که ویژگی یاران حضرت امام حسین علیه السلام و یاران
حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف است و بایستی سرلوحه منتظران قرار
گیرد، بصیرت است. بصیرت یکی از خصلتهای ستودنی حضرت عباس علیه السلام است
که در زیارت ایشان و در وصفی که حضرت سجاد علیه السلام از ایشان دارد، به
آن تأکید شده است؛ «کان عمنا نافذ البصیره؛ عموی ما ، اهل بصیرت بود».
بصیرت به معنای ورود دقیق و آگاهانه است. بصیرت جلوههایی دارد که به برخی
از آنها اشارتی میشود.
امام شناسی
معرفت به امام در اوج جلوههای
بصیرت است. بصیرت به آنکه امام چه جایگاهی دارد؟ چه اهدافی را دنبال
میکند؟ چه دغدغه ای دارد؟ منتظر چیست؟ چگونه باید او را یاری کرد؟ وظیفه
دیگران در قبال او چیست؟
منتظر وقتی جایگاه بی بدیل ولی خدا را دریافت
که سخن و رفتار او نشانة الهی دارد و رفتار او باذن و ادارة الهی است جز بر
مسیر الهی نمیگوید و نمیرود وَ ما یَنْطِقُ عَنِ الْهَوى J إِنْ هُوَ
إِلاَّ وَحْیٌ یُوحى [4]؛ «از هوا و هوس سخن نمیگوید،سخنان او وحی الهی
است».
چون فهمید ولی خدا، تنها راه هدایت است نه یکی از راه ها و کشتی
نجات امّت است که جز همراهی با آن، طوفان بلاست و غرق شدن هرچند اگر پسر
نوح باشی با کشتی و نوح اگر نباشی غرقی.
«السَّلَامُ عَلَیْکَ یَا
سَبِیلَ اللَّهِ الَّذِی مَنْ سَلَکَ غَیْرَهُ هَلَک[5]؛ سلام بر تنها راه
الهی که اگر کسی جز آن رود هلاک میشود».
« مَثَلُ أَهْلِ بَیْتِی
فِیکُمْ کَمِثْلِ سَفِینَةِ نُوحٍ مَنْ رَکِبَهَا نَجَا وَ مَنْ تَخَلَّفَ
عَنْهَا غَرِق[6]؛ اهل بیت من ، چون کشتی نوح اند، که هر که سوار کشتی نوح
گردد، نجات یافته و هر که آن را ترک گوید، غرق شود».
آن گاه خود را با تمام وجود همراه ولی خدا میکند « فَمَعَکُمْ مَعَکُمْ لَا مَعَ غَیْرِکُم[7]؛ با شماییم، با شما، نه با غیر شما».
چون دریافت ولی خدا دلسوزترین و مهربانترین است؛
با
تمام وجود به او عشق میورزد، عشقی آگاهانه به ولی خدا که مهربان و دلسوز
است و جز او راهی به هدایت نیست. پس باتمام وجود خود را تسلیم راه و مسیر
او میکند.«فَأَبْذُلَ نَفْسِی وَ مَالِی وَ وُلْدِی وَ أَهْلِی وَ جَمِیعَ
مَا خَوَّلَنِی رَبِّی[8]؛ فدایت پدر و مادرم، اهل و مال و خانوادهام و
آنچه خدا به من داده است».
بصیرت این که امام از او چه میخواهد؟ چه
وظیفه ای در قبال او دارد. ولو امام او در دوران غیبت است، ولی از منظر او
غیبت به مثابه مشاهده و دیدار اوست .چرا که به وظیفه آشنا و به آن عمل
مینماید.
زمان شناسی
« الْعَالِمُ بِزَمَانِهِ لَا تَهْجُمُ
عَلَیْهِ اللَّوَابِس[9]؛آنکه زمان و زمانه خود را بشناسد، دچار تردیدها و
سردرگمی نخواهد بود.»در برخی روایات، زمانی به معنای سلطان و حکومت آمده
است که «إِذَا تَغَیَّرَ السُّلْطَانُ تَغَیَّرَ الزَّمَانُ [10]؛ چون
حکومت تغییر می کند،زمان تغییر می یابد». حتی آمده است:«إذا تغیرت نیة
السلطان تغیر [فسد] الزمان [11] ؛چون نیت و اداره حاکمان تغییر می یابد،
زمان و زمانه تغییر می یابد». ارادة آنان در زمان تأثیر دارد . اهل بصیرت
به زمان و اوضاع سیاسی و اجتماعی زمان خود آگاهند.
حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام به فرزندش فرمود :« عاقل بایستی که ... اهل زمان خود را بشناسد».[12]
یار
امام حسین علیه السلام و یار حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف و
منتظر واقعی ، اهل بصیرت است. چون بصیرت دارد و در حد توان شناخت به امام و
جایگاه بی بدیل او دارد؛ در می یابد که چرا ولی خدا «صلح حدیبیه» را می
پذیرد و آنگاه بر او نمی آشوبد و بر او اعتراض نمی کند.
فهم اینکه ولی
خدا به دنبال حفظ دین است . روزی دین با شهادت او حفظ میشود و روزی با عدم
شهادت او و ماندن و تحمل کردن اذیت و آزارها، روزی حفظ دین با شهادت حسین
علیه السلام است و روزی با آتشبس امام حسن علیه السلام و باقی اهلبیت
علیهم السلام تا مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف که عمری تحمل میکند و
روزی ظهور مینماید.
دشمن شناسی
دشمنان امام و حقیقت و خوبی ها ـ
آنان که ارزش ها را به مسلخ می برند و با خرافه سازی و بدعت سازی و تحریف،
پلیدی ها را به جای دین و به جای هادیان قرار می دهند ـ دلسوزان دین و
ولایت را دشمن و دشمنان دین و اهلبیت را دوست معرفی می کنند.
شهیدان و
مجاهدان میدانهای مختلف تاریخ از جمله انقلاب اسلامی را ناجوانمردانه
بیگانه از دین و مسیر اهلبیت، حسین علیه السلام و مهدی عجل الله تعالی
فرجه الشریف معرفی میکنند. و دشمنان راحت طلب عزلت گزیده، جان و دل به
بیگانه داده و به دلیل ترس از میدان گریزان را ولایتی معرفی میکنند.
(بصیرت جبهه واحد دشمنان در شکل استکبار (صهیونیسم و نفاق) و چهره دجال
گونه تفرقه افکنی و اتهام کفر و شرک به این و آن).
آینده نگری و برنامه ریزی
.«
یَخْرُجُ أُنَاسٌ مِنَ الْمَشْرِقِ فَیُوطِئُونَ لِلْمَهْدِیِّ یَعْنِی
سُلْطَانَه[13]؛ گروهی از مشرق برمی خیزند و زمینه ساز تسلط و حکومت حضرت
مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف می گردند».
حرکت برای ظهور و زمینه
سازی ظهور بدون برنامه ریزی معنا ندارد. بدون آینده نگری و برنامه ریزی
انتظار ادعایی بیش نیست که منتظران واقعی خستگی ناپذیر، پنهان و آشکارا در
تلاش و کوششند.« الدُّعَاةُ إِلَى دِینِ اللَّهِ سِرّاً وَ جَهْرا».[14]
--------------------------------------------------------------------------------
1. بحارالانوار، ج98، ص200. ای کاش با شما بودیم و همراهتان به سعادت میرسیدیم.
2. عوالی اللآلی، ج4، ص72.
3. بحارالانوار، ج52، ص122.
4.سوره نجم ،آیه 3و4.
5. بحار الانوار،ج99،ص 98 .
6. بحارالأنوار،ج 23 ،ص 105 .
7. بحارالأنوار،ج97 ،ص341 .
8 .بحارالأنوار،ج99 ،ص 118 .
9. الکافی ،ج1 ،ص26 .
10. بحارالأنوار،ج72 ،ص358 .
11. غررالحکم، حکمت 343 .
12. سوره حجرات،آیه 1.
13. بحارالأنوار،ج51،ص87.
14. بحارالأنوار،ج36 ، ص386.
پدیدآونده: محمد صابر جعفری