۳۴ مطلب در تیر ۱۳۹۸ ثبت شده است
علاقه‌مندی امام حسین علیه‌السلام به قرآن را باید به عشق و خودباختگی تعبیر کرد:
اشهد أنّک قد أقمت الصّلاة و آتیت الزّکاة و امرت بالمعروف و نهیت عن المنکر و تلوت الکتاب حقّ تلاوته (مفاتیح الجنان، زیارت امام حسین علیه‌السلام در شب قدر)شهادت می‌دهم که تو نماز را به پاداشتی و زکات را ادا نمودی و امر به معروف و نهی از منکر کردی و کتاب خدا را تلاوت فرمودی آن‌گونه که شایسته تلاوت بود.
این جمله پیام‌هایی دارد: امام حسین علیه‌السلام قرآن را آن‌گونه که، شایسته آن بود تلاوت کرد، او بسیار تلاوت قرآن می‌کرد، و اوقاتی را در تلاوت قرآن کریم می‌گذرانید، و کتاب خدا را با توجه بسیار و خضوع و خشوع کامل و تمام، تلاوت می‌فرمود.
اشهد أنّک قد أقمت الصّلاة و آتیت الزّکاة و امرت بالمعروف و نهیت عن المنکر و تلوت الکتاب حقّ تلاوته (مفاتیح الجنان، زیارت امام حسین علیه‌السلام در شب قدر)شهادت می‌دهم که تو نماز را به پاداشتی و زکات را ادا نمودی و امر به معروف و نهی از منکر کردی و کتاب خدا را تلاوت فرمودی آن‌گونه که شایسته تلاوت بود.
این جمله پیام‌هایی دارد: امام حسین علیه‌السلام قرآن را آن‌گونه که، شایسته آن بود تلاوت کرد، او بسیار تلاوت قرآن می‌کرد، و اوقاتی را در تلاوت قرآن کریم می‌گذرانید، و کتاب خدا را با توجه بسیار و خضوع و خشوع کامل و تمام، تلاوت می‌فرمود.
سپاه وحشت
شب با طلوع ستاره سرخی از غروب , دامنش رابر صحرا گستردانده بود. لشکر خسته, بعد از چند ساعت حرکت از کربلا , اطراق کرده بود. عمر سعد , شمر ابن ذلجوشن , حجّار ابن ابحر , حصین ابن نمیر و عمر ابن حجاج گرد آتشی نشسته وبه پشتی های زربفت تکیه داده بودند در حالی که طبقی از سیب و انگور روبرویشن نهاده شده بود.حجّار به نگهبان گفت:
های سرباز!پس کو بریان شتر؟ مگر نمیدانی شکم جنگجویان تاب گرسنگی ندارد؟
ابن نمیر گفت:شکم تو با یک شتر سالم هم پر نمی شود.(قهقهه زد)
شب با طلوع ستاره سرخی از غروب , دامنش رابر صحرا گستردانده بود. لشکر خسته, بعد از چند ساعت حرکت از کربلا , اطراق کرده بود. عمر سعد , شمر ابن ذلجوشن , حجّار ابن ابحر , حصین ابن نمیر و عمر ابن حجاج گرد آتشی نشسته وبه پشتی های زربفت تکیه داده بودند در حالی که طبقی از سیب و انگور روبرویشن نهاده شده بود.حجّار به نگهبان گفت:
های سرباز!پس کو بریان شتر؟ مگر نمیدانی شکم جنگجویان تاب گرسنگی ندارد؟
ابن نمیر گفت:شکم تو با یک شتر سالم هم پر نمی شود.(قهقهه زد)
در گوشه ای از عرش خداوند نوشته اند: «حسین (ع) کشتی نجات و چراغ هدایت است.» حسین (ع) همان راز بزرگ آفرینش انسان است که بشریت بدون رمز گشایی آن ، راهی به سوی سعادت نخواهد یافت. همان راز بزرگی که اکنون در قرن بیست و یکم، زمانی که نیمی از جهان بوی خون گرفته و نیمی دیگر از تعفن بی اخلاقی رنج می برد ، میلیون ها انسانِ عاشق را حول ارزشمندترین صفات انسانی در شهری به ظاهر کوچک به نام کربلا جمع کرده است. آری حسین راز بزرگ آفرینش است که بشر را از غرق شدن در دریای نابخردی و حیوانیت نجات می دهد و جهان را به طلب موعود وامی دارد و اربعین نشانه ای از کشف این راز بزرگ در قلب انسان هایی است که در طول تاریخ ، وارث غمِ بزرگ ذبح حسین در مسلخ نادانی انسان نماها بودند.
اهمیت اربعین از کجاست ؟ صرف اینکه چهل روز از شهادت شهید می گذرد ، چه خصوصیتی دارد ؟ اربعین خصوصیتش به خاطر این است که در اربعین حسینی یاد شهادت حسین زنده شد و این چیز بسیار مهمی است .
شما فرض کنید اگر این شهادت عظیم در تاریخ اتفاق می افتاد یعنی حسین بن علی و بقیه شهیدان در کربلا شهید می شدند ، اما بنی امیه موفق می شدند همانطور که خود حسین را و یاران عزیزش را از صفحه روزگار برافکندند و جسم پاکشان را در زیر خاک پنهان کردند ، یاد آنها را هم از خاطره نسل بشر در آن روز و روزهای بعد محو کنند .
ببینید در این صورت آیا این شهادت فایده ای برای عالم اسلام داشت؟ یا اگر هم برای آن روز یک اثری می گذاشت ، آیا این خاطره در تاریخ هم ، برای نسلهای بعد هم ، برای گرفتاریها و سیاهی ها و تاریکی ها و یزیدیهای دوران آینده تاریخ هم اثری روشنگر و افشا کننده داشت ؟
اگر حسین شهید می شد ، اما مردم آن روز و مردم نسلهای بعد نمی فهمیدند که حسین شهید شده ، آیا این خاطره چه اثری و چه نقشی می توانست در رشد و سازندگی و هدایت و برانگیزانندگی ملتها و اجتماعات و تاریخ بگذارد ؟
حجت الاسلام و المسلمین پناهیان با حضور در برنامه زندۀ تلویزیونی شبکه دو سیما به پرسش‌هایی در خصوص پیاده‌روی اربعین از نگاه روایات و همچنین آثار عظیم آن پاسخ داد. مشروح این گفتگو در در ادامه می‌خوانید:
پیاده‌روی اربعین از کجا شروع شد؟
مجری: در این برنامه می‌خواهیم به طور خاص دربارۀ پیاده‌روی اربعین صحبت کنیم. اصلاً پیاده‌روی اربعین از کجا شروع شد؟ فلسفۀ این پیاده‌روی چیست؟ آیا ما مصداق روایی داریم یا صرفاً حرکت نمادینی است که چند سالی است دارد اجرا می‌شود و به حمد الله این شور هر سال هم زیاد شده؟
استاد پناهیان: بسم الله الرحمن الرحیم. با درود به اهل‌‌بیت عصمت و طهارت(ع) و یادی از همۀ شهدایی که این راه را برای ما باز کردند. اجازه دهید ابتدا به اصل روایت زیارت اربعین اشاره کنم با شرحی که حضرت آیت‌الله العظمی بهجت(ره) برای این روایت بیان فرمودند.
البته ما در تاریخ، پیاده‌روی ایام اربعین به سوی حرم امام حسین(ع) را در زمان «شیخ انصاری» داشتیم. بعدش یک مدتی ترک شده است. و عالم جلیل‌القدری به نام جناب محدث نوری - که علماء این عالم بزرگوار را می‌شناسند- این کار را ادامه دادند و بعد از آن دیگر تقریباً قطع نشده است. پیش از محدود شدن و ممنوع شدن عزاداری و پیاده‌روی‌ها، علماء نجف و برخی از شیعیان-البته نه به این مقداری که الآن هست- پیاده‌روی را داشته‌اند. از حضرت امام(ره) هم پیاده‌روی نقل شده است. همچنین از برخی از مراجع فعلی -که خدا حفظ‌شان کند- پیاده‌روی‌هایی را خودشان نقل کرده‌اند. یعنی پیاده‌روی در سیرۀ علمای بزرگوار در طول سدۀ اخیر و ایام قبل بوده است.
«و لا جعل الله آخر العهد منّی لزیارتکم»
شاید این سخن , برداشتی شخصی و ذوقی باشد .ماه صفر و اربعین حسین بن علی(ع) که پشت سر گذارده می شود, به ماه ربیع الاول و آغاز امامت حضرت ولیّ عصر (ع) وارد می شویم, گویا پیوندی میان آخرین فصل عزاداری , آغاز عصر زیارت ابا عبد الله (ع) و «ماه ریبع» وجود دارد. در این خطاب به امام زمان (ع) می خوانیم:
« السلام علی ربیع الانام و نصره الایام؛ سلام بر بهار آفرید ها و روشنی بخش روزگارانم»
با «اربعین»زائر به آغاز امامت حضرت ولی ّ عصر (ع) متصل می شود تا جریات «عاشورا» و قیام نا تمام به جریات تمام کننده و نتیجه بخش نهایی قیام حضرت صاحب الزّمان عجّل الله تعالی فرجه , پیوند بخورد؛ چنان که عرض کردم این سخن ممکن است دریافتی و تأویلی شخصی باشد.
تمامی همّت بنی امیّه و دشمنان ادیان و انسان , مصروف آن شد تا ماجرای رفته بر امام حسین (ع) و خاندان مطهّرش , در «کربلا» و در سال61 ه.ق مدفون شود؛ در حالی که حضرات معصومان:تلاش داشتند از طریق احیا و حفظ سنّت عزاداری و به ویژه ایّام «محرم» و « صفر» , «عاشورا» و موضوع قیام امام حسین (ع) را از سال 61 ه.ق و صحن «کربلا» خارج کنند و در عرصۀ تاریخ جاری و ساری کنند و از این طریق , امام حسین (ع) و تبع آن حسین زمان(ع) شناسایی شود.
واژه ی تعزیه در میان شیعیان ایران و مسلمانان شیعه مذهبی که در سرزمین های میان رودان (بین النهرین) و شبه قاره ی هند و افغانستان زندگی می کنند معانی و مفاهیم گوناگون د ارد:عزا وسوگ مجلس عزاداری و روضه خوانی و نوحه سرایی در مرگ و شهادت امامان , به خصوص نوحه خوانی در شهادت سید الشهدا امام حسین(ع), همدردی با مصیبت دیدگان و تسلی و سرسلامت دادن به بازماندگان از دست رفتگان از جمله معانی و مفاهیم کلی و عام این کلمه است : از معانی و مفاهیم خاص تعزیه , یکی از اطلاع تعزیه به نمایشی از جمله معانی و مفاهیم کلی و عام این کلمه است . ازمعانی و مفهایم خاص تعزیه , یکی از اطلاق تعزیه به نمایشی از واقعه های تاریخی – مذهبی مصائب و شهادت امامان,به ویژه شهادت امام حسین(ع), و یاران او در واقعه ی کربلا و دیگر اطلاق آن به تابوت یا انگاره ای از گوه و ضریح شهیدان و امام حسین (ع) است.
محتواى نوشتار حاضر به برخى از مؤلفه ها و آموزه هاى اخلاقى و عرفانى پرداخته است و موارد و مصادیق منتخب به جهت تاکید آن امام همام و کاربردى بودن آن مى باشد . نخست سعى شده تا ماهیت و جایگاه انسان در نظام تکوین مشخص شده، سپس اوصافى که از منظر اولیاى دین مى تواند او را به جایگاه حقیقى خویش قرار دهد مورد بررسى قرار گرفته است . مفهوم زهد، راضى بودن به رضاى حق، معناى خوف، توکل، صبر و استقامت، غیبت و آثار زیان بار فردى و اجتماعى آن از جمله این اوصاف و مؤلفه ها مى باشد .
مقوله اخلاق و عرفان از غنى ترین مفاهیمى است که در فرهنگ دینى ما متجلى است . نماد اخلاق قیم ترین حلقه اى است که نگین عرفان آن را مزین ساخته است .
ارباب فضیلت و صاحبان کرامت در سیره علمى و عملى خود، به اثبات رسانده اند که حیات انسانى در سایه ارزشهاى دینى و عرفان نظرى و عملى مقدور است و تا خلعت عرفان و رداى سیرت کریمان بر اندام آدمى آراسته نگردد و این موجود، متخلق به اخلاق الهى نشود، هر گونه ارزش و کرامت انسانى در حیات فردى و اجتماعى، متاعى گمشده است . انسان با ارزشهاى اخلاقى از حیات بدوى به حیات طیب گام بر مى دارد و با عرفان و معرفت مراحل کمال را طى مى کند .
ج) رضا و توکل
براى «توکل» ، معانى مختلفى ذکر نموده اند . خواجه در منازل السائرین گفته: «التوکل کلة الامر کله الى مالکه و التعویل على وکالته .» (۲۲) یعنى: توکل واگذار نمودن همه امور است به صاحبش و اعتماد نمودن بر وکالت او . ابوتراب نخشبى گوید: «التوکل طرح البدن فى العبودیة و تعلق القلب بالربوبیة» (۲۳) یعنى: توکل، انداختن بدن است در بندگى و تعلق قلب است به پرورندگى .
و برخى از عرفا گفته اند:
توکل تمسک کردن به خداست به نحوى که بنده در مقابل خداوند، همانند مرده اى باشد در برابر غسال که به هر طرف بخواهد او را برگرداند در حالى که براى او هیچ اراده و حرکتى نباشد (۲۴)
براى «رضا» نیز معانى متعدد ارائه شد . صاحب مصباح الهدایه، «رضا» را به رفع کراهت و شیرین شمردن مرارت، معنى کرده است . (۲۵) ذوالنون در تعریف رضا گفته است: «شادى قلب است به تلخى قضا .» (۲۶)
لباس سیاه نشانه عزا و ماتم است و اختصاص به دهه اول ندارد بلکه در کل محرم می توان مشکی پوشید و خوب است. اگر کسی نمی خواهد همه ماه محرم را لباس مشکی بپوشد، می تواند دهه اول را بپوشد. البته الزامی در پوشیدن لباس مشکی برای ایام عزاداری سید الشهدا وجود ندارد اما پوشیدن لباس مشکی برای امام حسین(ع) بسیار ثواب دارد.
موضوع پوشیدن لباس های سیاه که در ماه های محرم و صفر، حال و هوای خاصی به خود می گیرد، همواره مطرح بوده و همیشه از دو زاویه با آن برخورد شده است.
